Lý do chúng ta nên dùng thực phẩm chức năng mỗi ngày

Thực phẩm chức năng không chỉ mang tới nhiều lợi ích tích cực đến sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh. Đặc biệt, việc sử dụng thực phẩm chức năng giúp ngăn ngừa sự thiếu hụt về dinh dưỡng, hỗ trợ sự phát triển sự tăng trưởng và phát triển ở trẻ nhỏ. Vậy lý do tại sao nên dùng thực phẩm chức năng? Và sử dụng thực phẩm chức năng như thế nào cho đúng và đạt hiệu quả cao nhất? Bài viết này sẽ giải đáp giúp quý bạn đọc nhé.

1. Thực phẩm chức năng là gì?

Theo Thông tư Hướng dẫn việc quản lý các sản phẩm thực phẩm chức năng của Bộ Y tế: “Thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh.” Tùy theo công dụng và hàm lượng vi chất dinh dưỡng sử dụng, thực phẩm chức năng còn có nhiều tên gọi khác như: Thực phẩm bổ sung, thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, sản phẩm dinh dưỡng y học hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Thực phẩm chức năng được ra đời lần đầu tiên ở Nhật Bản vào năm 1980 khi loại thực phẩm này được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và được chứng minh rằng chúng đem lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện sức khỏe toàn diện.

Một số ví dụ về thực phẩm chức năng có tác dụng tốt với sức khỏe là thực phẩm bổ sung vitamin, khoáng chất, men vi sinh hoặc thực phẩm bổ sung chất xơ. Các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như trái cây, rau, quả hạch, hạt và ngũ cốc cũng thường được coi như thực phẩm chức năng do những lợi ích về sức khỏe do chúng đem lại. Ví dụ, trong yến mạch có chứa một loại chất xơ gọi là beta glucan đã được chứng minh là giúp giảm viêm, tăng cường chức năng miễn dịch và là thực phẩm giúp cải thiện sức khỏe của tim.

Tương tự, trái cây và rau quả có khả năng chống lại bệnh tật do chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa- những hợp chất rất tốt cho sức khỏe.

2. Lý do nên sử dụng thực phẩm chức năng

2.1. Ngăn ngừa thiếu hụt dinh dưỡng

Thực phẩm chức năng thường bổ sung nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm vitamin, khoáng chất, chất béo lành mạnh và chất xơ. Chế độ ăn uống đa dạng thực phẩm kết với với việc bổ sung thực phẩm chức năng sẽ đảm bảo bạn nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và phòng tránh thiếu hụt chất dinh dưỡng. Trên thực tế, cùng với sự ra đời và sử dụng rộng rãi của thực phẩm chức năng, tỷ lệ thiếu hụt chất dinh dưỡng trên toàn cầu đã giảm đáng kể. Ví dụ, sau khi bột mì được bổ sung thêm chất sắt được đưa vào sử dụng ở Jordan, tỷ lệ thiếu sắt ở trẻ em đã giảm gần một nửa.

2.2. Hỗ trợ ngăn ngừa, phòng chống bệnh tật

Thực phẩm chức năng cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng có thể giúp bảo vệ chống lại bệnh tật. Một số ví dụ về tác dụng phòng ngừa bệnh tật như sau:

Thực phẩm chức năng giàu chất chống oxy hóa: Các chất này giúp trung hòa các hợp chất có hại được gọi là các gốc tự do, giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và một số bệnh mãn tính, bao gồm bệnh tim, ung thư và tiểu đường.

Thực phẩm chức năng chứa nhiều axit béo omega-3: Đây là một loại chất béo lành mạnh giúp giảm viêm, tăng cường chức năng não và tăng cường sức khỏe của tim.

Thực phẩm chức năng giàu chất xơ: Ccó thể thúc đẩy kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn và bảo vệ chống lại các tình trạng như tiểu đường, béo phì, bệnh tim và đột quỵ. Chất xơ cũng có thể giúp ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa, bao gồm viêm ruột kết, loét dạ dày, trĩ và trào ngược axit.

2.3. Có thể thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển ở trẻ

Một số thực phẩm chức năng cung cấp các chất dinh dưỡng rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Ví dụ, ngũ cốc, ngũ cốc và bột thường được bổ sung vitamin B như axit folic, rất cần thiết cho sức khỏe của thai nhi.

Đối với bà mẹ mang thai, nồng độ axit folic thấp có thể làm tăng nguy cơ dị tật ống thần kinh, làm ảnh hưởng đến não, tủy sống hoặc cột sống. Các nhà khoa học đã ước tính rằng việc tăng lượng tiêu thụ axit folic giúp giảm tỷ lệ dị tật ống thần kinh xuống từ 50% – 70%.

Các chất dinh dưỡng khác thường được tìm thấy trong thực phẩm chức năng cũng đóng vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của trẻ, bao gồm axit béo omega-3, sắt, kẽm, canxi và vitamin B12.

3. Vì sao thực phẩm chức năng ngày càng được nhiều người sử dụng?

Phó Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam cho biết, thực phẩm chức năng là những sản phẩm có tác dụng tăng cường duy trì chức năng cơ thể, hỗ trợ điều trị một số bệnh tật, nâng cao thể trạng, giúp cơ thể sống tốt hơn, kéo dài tuổi thọ. Thực phẩm chức năng có 5 vai trò chính, đó là chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ; tạo ra sức khỏe sung mãn – tăng sức khỏe tổng thể; giúp cơ thể tăng sức đề kháng, phòng ngừa – giảm thiểu nguy cơ bị bệnh; hỗ trợ điều trị một số bệnh và giúp làm đẹp – đặc biệt là phụ nữ.

Thông tin được ông Phạm Hưng Củng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam đưa tại hội thảo Giải mã cơn sốt thực phẩm chức năng diễn ra chiều 19/11 tại Hà Nội, Việt Nam có nhiều thuận lợi phát triển thực phẩm chức năng với hơn 4.000 thảo dược, 9.000 cây làm thực phẩm truyền thống. Do vậy, thị trường trong nước cũng đang chứng kiến sự gia tăng chóng mặt của các cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng cũng như các loại sản phẩm.

Đặc biệt, không những ở các nước phát triển mà ngay tại các nước đang phát triển thì thị trường của thực phẩm chức năng cũng trở nên sôi động và nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng cũng như giới chuyên môn và nhà quản lý. Bởi lẽ, dưới những tác động ngày càng xấu đi của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thực phẩm kém chất lượng thì ý thức tự bảo vệ sức khỏe của người dân ngày càng được nâng cao. Trên thị trường Việt Nam, thực phẩm chức năng có mặt từ năm 1999, tới năm 2005 đã có hơn 1 triệu người sử dụng thực phẩm chức năng nhằm kết hợp hỗ trợ điều trị bệnh.

Chia sẻ tại hội thảo, bác sĩ Nguyễn Thị Hằng – Phó Viện trưởng Viện Y học Cổ truyền Tuệ Tĩnh cho biết, thực phẩm chức năng bổ sung các chất, vi chất, hoạt chất để tăng cường một số chức năng của cơ thể và gúp cơ thể tăng sức đề kháng, hồi phục những cấu trúc tế bào bị tổn thương. Thực phẩm chức năng có thể dành cho nhiều đối tượng từ trẻ em đến người cao tuổi. Trong khi đặc thù của Việt Nam chủ yếu là thảo dược, bài thuốc dân gian, gia truyền đã được thực tiễn kiểm nghiệm. Đây là môi trường tốt, là sự lựa chọn tốt cho người tiêu dùng sử dụng thực phẩm chức năng.

4. Nên sử dụng thực phẩm chứ năng như thế nào cho đúng?

Bác sĩ Hằng khuyên, có người cho rằng thực phẩm chức năng an toàn và dùng bao nhiêu cũng được. Đây là suy nghĩ không đúng đắn bởi hầu hết các loại thuốc nói chung và thực phẩm chức năng nói riêng đều có khuyến cáo không thích hợp với một số đối tượng như cao huyết áp, suy gan, suy thận… Do đó, nếu ai mắc một chứng bệnh mãn tính, cần đọc kỹ khuyến cáo trước khi mua. Một số loại thực phẩm chức năng sẽ bị giảm tác dụng khi dùng cùng lúc với các loại thuốc khác. Chính vì thế, trước khi khi muốn sử dụng thực phẩm chức năng cùng với loại thuốc khác nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế.

Cùng với đó, người dùng phải tìm hiểu kỹ các sản phẩm như: nguồn gốc xuất xứ; tiêu chuẩn sản phẩm; các thông tin ghi rõ trên bao bì sản phẩm như liều lượng, cách dùng, công dụng. Điều quan trọng là phải xem sản phẩm đó có phù hợp với tiêu chí lựa chọn của mình hay không.

“Mặc dù thực phẩm chức năng tốt nhưng không nên quá lệ thuộc vào nó. Để hiệu quả trong chống đỡ các tác nhân gây bệnh, cải thiện chức năng của cơ thể, hỗ trợ điều trị, mỗi người nên duy trì chế độ ăn uống cho khoa học, hợp lý, đầy đủ chất cơ thể cần; duy trì hoạt động thể thao, tập luyện để tăng cường thể lực; duy trì tinh thần lạc quan, thoải mái. Tất cả những điều đó kết hợp lại mới cải thiện được sức khỏe và phòng ngừa được bệnh tật”, bác sĩ Hằng khuyến nghị.

5. Cẩn trọng với thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng

Trong khi đó, TS Vũ Thiện Vương – Phó Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu Việt Nam lại đề cập đến việc thị trường thực phẩm chức năng bị làm giả quá nhiều khiến người tiêu dùng không tin tưởng. Thực tế cho thấy, bên cạnh những doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng đáng tin cậy, nhiều công ty sản xuất hàng kém chất lượng và hàng giả.

Để giải quyết tình trạng này, phải có sự vào cuộc và nỗ lực của tất cả các ban, ngành, doanh nghiệp và người dân. Vai trò của Nhà nước cần được tăng cường hơn nữa để bảo vệ người tiêu dùng và các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Chỉ như vậy thì Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” mới phát huy hiệu quả, tiến tới thực hiện được mục tiêu hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam.

6. Cách phân biệt thực phẩm chức năng giả, nhái

Về phía người tiêu dùng cần có kiến thức để phân biệt thực phẩm chức năng chính hãng và hàng giả, hàng nhái. Cách phân biệt phổ biến nhất là qua mã vạch. Theo đó, người tiêu dùng chỉ cần quét mã UPC của thực phẩm chức năng các thông tin của sản phẩm sẽ hiện ra rõ ràng; Màu sắc hình ảnh trên bao bì. Sản phẩm chính hãng sẽ có tem chống hàng giả. Nếu là hàng chính hãng nhập khẩu có tem phụ ghi rõ đơn vị nhập khẩu và tem chống hàng giả do Bộ Công An cấp. Đồng thời, sản phẩm phải qua kiểm duyệt của cơ quan chức năng và hợp pháp về tiêu chuẩn được phép lưu thông trên thị trường. Đặc biệt, không nên mua theo đường xách tay, vì không thể đảm bảo nguồn gốc thực phẩm chức năng, rất khó để có người sẽ đứng ra chịu trách nhiệm cho sức khỏe khi có vấn đề xảy ra.

7. Lạm dụng thực phẩm chức năng sẽ gây hậu quả gì?

Với câu hỏi uống nhiều thực phẩm chức năng có tốt không? Câu trả lời là không tốt bởi nó tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe người dùng. Tùy thuộc vào liều lượng sử dụng, loại viên uống cũng như sức khỏe người dùng mà mức độ rủi ro với từng người có thể khác nhau.

7.1. Uống nhiều thực phẩm chức năng không mang lại hiệu quả

Nhu cầu bảo vệ sức khỏe và làm đẹp gia tăng khiến ngày càng có nhiều loại thực phẩm chức năng ra đời. Không ít loại được nhà sản xuất “thổi phồng” để đánh vào tâm lý người dùng dù chưa có bất kỳ nghiên cứu nào chứng minh những công dụng mà nó đem lại.

Nếu cơ thể bạn hoàn toàn khỏe mạnh, không thiếu chất dinh dưỡng, không bị bệnh gì thì việc sử dụng thực phẩm chức năng là không cần thiết, gây tốn kém và không cẩn thận còn gây hại cho cơ thể. Điều quan trọng Monkey muốn nhấn mạnh với bạn đọc rằng, ăn uống đủ chất, khoa học cũng đủ đáp ứng lượng chất dinh dưỡng cần thiết và nếu có nhu cầu sử dụng bất kỳ loại viên uống bổ sung nào bạn hãy tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ, dù cho đó là thực phẩm chức năng làm đẹp hay hỗ trợ điều trị bệnh.

7.2. Tác dụng phụ của thực phẩm chức năng có thể đe dọa tính mạng

Về vấn đề uống nhiều thực phẩm chức năng có tốt không, thực phẩm chức năng không phải là thuốc nhưng nếu sử dụng sai cách (liều cao, lạm dụng uống trong thời gian dài, uống sai thời điểm…) có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, bao gồm cả đe dọa tính mạng.

Ví dụ như thừa vitamin C có thể khiến bạn phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh sỏi thận, gây ứ sắt ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, gây trào ngược axit dạ dày – ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa, tăng nguy cơ phát triển bệnh gai xương gây đau đớn…

Thừa vitamin E có thể gây buồn nôn, mệt mỏi, loãng máu, đột quỵ, can thiệp vào quá trình đông máu của cơ thể…

7.3. Lạm dụng thực phẩm chức năng ảnh hưởng đến phương pháp điều trị đang áp dụng

Không phải tự nhiên mà sử dụng thực phẩm chức năng cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ bởi thành phần trong nhiều loại thuốc bổ sung có thể ảnh hưởng đến tác dụng của nhiều thuốc hay phương pháp điều trị.

Các bác sĩ thường khuyên không nên sử dụng các chất bổ sung chất chống oxy hóa trong quá trình điều trị ung thư với người bệnh đang có chỉ định hóa trị hay xạ trị. Nguyên nhân là bởi các chất bổ sung có thể làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị này bằng cách ức chế tổn thương oxy hóa tế bào trong các tế bào ung thư. Đó là lý do tại sao, chế độ ăn uống, sinh hoạt của bệnh nhân ung thư điều trị hóa trị hay xạ trị lại cần cẩn trọng đến vậy.

8. Lưu ý quan trọng cần nhớ khi sử dụng thực phẩm chức năng

Để sử dụng thực phẩm chức năng an toàn, hiệu quả, tránh “tiền mất tật mang”, bạn nên lưu ý một số vấn đề trước và trong quá trình sử dụng:

1. Tham khảo ý kiến bác sĩ: Đây là yêu cầu bắt buộc để bảo đảm an toàn cho sức khỏe, tránh gây những tác dụng phụ ngoài ý muốn.
2. Tuân thủ liều dùng: Uống đúng liều lượng khuyến nghị, không tự ý tăng hay giảm liều dùng vì sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của thực phẩm chức năng cũng như tổn hại đến sức khỏe.
3. Chọn thực phẩm chức năng uy tín: Sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có kiểm định của cơ quan có thẩm quyền và thông tin hướng dẫn đầy đủ.
4. Không tự ý uống nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc: Không phải bổ sung nhiều viên uống cùng lúc là sẽ cải thiện tất cả các vấn đề sức khỏe bạn đang gặp phải. Có những loại thuốc có thể hỗ trợ cho nhau nhưng ngược lại có những loại lại cản trở sự hấp thụ của loại kia. Nếu có nhu cầu kết hợp nhiều viên uống bổ sung, bạn đừng quên tham khảo ý kiến tư vấn từ bác sĩ.
5. Thực phẩm chức năng không phải là thuốc: Theo Thông tư Hướng dẫn việc quản lý các sản phẩm thực phẩm chức năng của Bộ Y tế, một sản phẩm được gọi là thực phẩm chức năng cần đáp ứng rất nhiều điều kiện, tùy thuộc vào thành phần của chúng. Điều quan trọng chúng ta cần nhớ là thực phẩm chức năng không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế các phương pháp điều trị y tế.

9. Lời kết

Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn đọc giải đáp lý do nên dùng thực phẩm chức năng và các thắc mắc uống nhiều thực phẩm chức năng có tốt không và những lưu ý quan trọng khi uống để phát huy tác dụng của nó mà không gây tác dụng phụ. Hãy là người tiêu dùng thông minh lựa chọn những loại thực phẩm bổ sung uy tín và tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ viên uống nào bạn nhé.

Chúc bạn thật nhiều sức khỏe.

Nguồn bài viết: Tổng hợp